جهان اطلاعات
جدیدترین مطالب علمی، فناوری وکاربردی جهان
گالیله اولین کسی بود که با تلسکوپ خود در سال 1610 زحل را رصد کرد و کمی هم بهتزده شد. او سیاره را اینگونه توصیف نمود: «گوش دارد و از سه جسم کنار هم با زاویهای ثابت، که وسطی حدود سه برابر دوتای دیگر است، تشکیل شده است.» او وقتی بیشتر حیرتزده شد که دو سال بعد ملاحظه نمود دو جسم خارجی محو شدهاند. او با تعجب از خود پرسید: «آیا زحل بچههایش را بلعیده است؟» و زمانی که در سال 1613 دوباره ظاهر شدند بیشتر سردرگم شد. در سال 1655، کریستین هویگنس (Christiaan Huygens) با تلسکوپی بسیار بهتر به رصد زحل پرداخت و اظهار داشت که زحل با یک سیستم حلقوی احاطه شده است. او نوشت: «زحل با یک حلقۀ نازک و مسطح، بدون تماس در هیچ نقطهای، احاطه شده است، و نسبت به دایرﺓالبروج مایل است.» بی شک زحل بهدلیل حلقههایش زیباترین جسمی است که در منظومه شمسی میتوان با یک تلسکوپ کوچک دید. کلید سردرگمی گالیله در توضیح هویگنس نهفته است؛ سیستم حلقوی، بهدلیل کجی محور زحل، نسبت به دایرةالبروج مایل است. تصور کنید که قطب شمال زحل در نقطهای از مدارش به سمت خورشید کج شده باشد. ما، روی زمین نزدیک به خورشید، بیشتر نیمکرۀ شمالی و حلقهها را در بازترین حالت خود خواهیم دید. درست کمتر از 15 سال بعد زحل در نقطۀ مقابل مدار خود قرار دارد، در حالیکه حالا قطب جنوب آن به سمت خورشید کج شده است. بدین ترتیب نیمکرۀ جنوبی را بهتر میبینیم و حلقهها نیز کاملاً گسترده هستند. در بین راه، وسط این دو حد، حلقهها را در حالی که لبۀ آنها به سمت ما است میبینیم و درست همانگونه که گالیله مشاهده کرد، به نظر میرسد که حلقهها ناپدید شدهاند. بنابراین زمین، در هر دور گردش زحل، دوبار در صفحۀ حلقههای آن قرار میگیرد؛ تقریباً هر 15 سال یکبار. تصویری از زحل که بهوسیلۀ فضاپیمای کاسینی و در هنگام گرفت خورشید توسط زحل عکسبرداری شده است. سمت دور زحل از خورشید تاحدی بهوسیلۀ نور بازتابی از حلقهها روشن شده است. تعجبی نیست که حلقهها ظاهراً ناپدید بشوند زیرا تصور بر این است که ضخامت آنها کمتر از یک کیلومتر است. اندازۀ ذرات تشکیل دهندۀ حلقهها متفاوت است؛ از غبار گرفته تا قطعاتی به قطر چند متر که عمدتاً از یخِ آب (حدود 93%) همراه با کربن غیر بلوری (حدود 7%) درست شدهاند. از زمین سه حلقه قابل مشاهده است که از ارتفاع ۶۶۳۰ کیلومتر تا ۱۲۰۰۰۰ کیلومتر بالای استوای زحل کشیده شدهاند. حلقۀ بیرونی، حلقۀ A، شکافی برجسته بهنام شکاف انکه (Enke Division) دارد؛ درحالیکه شکاف کاسینی حلقۀ A را از حلقۀ میانی B، یا حلقۀ روشن، جدا میکند. دو حلقه دیگر نیز اخیراً کشف شده است؛ درون حلقۀ C یک حلقۀ کمنور D بهچشم میخورد و در حلقۀ بیرونی A یک حلقۀ نازک F.
نظرات شما عزیزان:
قالب جدید وبلاگ پيچك دات نت |